Prefixi teknikala

*equi-. — Ol signifikas egala (plu o min evidente) : equiangula, equiaxa, equilaterala, e. c., sen parolar pri equilibro, equinoxo, equipolo, equivalo. On ne povis uzar egal- en ta omna vorti, qui esas maxim ofte internaciona.

*ko-. — Ol renkontresas en kosinuso, kolatitudo, kosekanto, kofunciono, kotangento, kovarianto, konormala, sen parolar pri kolineara, korelate e korelativa, korespondo, qui esas por ni primitiva vorti. En ta vorti, la prefixo ko- nr havas la senco di kun, sed (ma) la senco : « komplemento di... » o « di komplemento ».

Ol ne esas do tote necesa. Ma ni rezervis ol a ta specala senco, ed uzis kun o sam en la kazi, en qui la senco postulis ta elementi : kun-junto, kun-kurar, kun-mezurebla; sam-axa, sam-centra, sam-foka, sam-tempa, sam-plana... (Progreso, III, 2.)

mono-. — Ol signifikas : un. Ex. : monosilabo, monokotiledona, monokordo. La linguo komuna uzas un- : unlatera, unnoma, unpersona, ma ol admisas la vorti internaciona qui komencas per mono : monogramo, monotona, e. c.

Pro analogeso, e pro la sama motivi qui impozis mono-, bi-, l'Akademio (2) adoptis : tri-, quadri-, quinqua-, sexa-, septua-, okto-, nona- (Progreso, IV, 567).

L'Akademio repulsis (3) la serio de prefixi : di-, tetra-, penta-, hexa-, hepta-, okto-, ennea- (Progreso, IV, 567).

Kompreneble on sequas la generala reguli di nia linguo omnube li esas suficanta a la justa expreso dil idei : mi- vice la tri prefixi : hemi-, semi- e demi-, quo liberigas ni tre fortunoze de lia jenanta konkuro e de multa heziti (mi-axo, mi-cirklo, mi-ombro, mi-plano, mi-sekanto, mi-sfero. Same ne- vice la Latina in- o la D, E. un- : nesimila, nevarianta).

(1) Same kam pri anti, on devas en la komuna linguo admisar vorti integra, tote pronta, qui kontenas auto, kande li esas internaciona : automobilo, autografo, autobiografio, autodidakta e. c.

Kompreneble restas tote exter ico la uzo di su en vorti quale su-levo, su-kusho, su-tenado (on vere tenas su per la ago di la muskuli), su-ocido, su-amo, su-admiro e. c.

« Same kam ni substantivigas sen skrupulo, e mem kun granda komodeso, la pasiva verbi (konstrukteso, konvinkeso, e. c.), ni povas e devas substantivigar la reflektiva verbi, kun la reflektiva pronomo. Do on darfas uzar vorti quale su-levo, su-kusho, por l'ago levar, kushar su (komparez su-ocido a hom-ocido). Remarko : Esperanto uzis kushi en ne transitiva senco (la senco di jacar), tale ke ol povis expresar kushar nur per kushigi, e kushar su per kushighi! Ed on ne havis la necesa analogeso inter levar e kushar (la du transitiva). Progreso, V, 284.

(3) N. B. : Kom generala prefixi aplikebla ad irga radiko, nam lore on devus selektar e hezitar en singla kazo inter du prefixi. Ma on ne exkluzas la posibleso adoptar, kom integra radiki, vorti kompozita per ta greka prefixi.